Januari 2022

Chi en adembeheersing

Chi is een moeilijk te definiëren begrip, maar zeer belangrijk in de beoefening van tai chi. Veel meesters beschouwen chi als de kern, het wezen van tai chi. Het is een psycho-fysiologische kracht die direct verband houdt met de ademhaling. In de yoga wordt die energie prana genoemd. Het equivalent daarvan is innerlijke energie, vitaliteit, ofwel ‘iets’ dat het hele lichaam doorstroomt, hoewel alle genoemde begrippen de lading feitelijk niet dekken.

Lichamelijk en geestelijk welbevinden
Veel tai chi-meesters doen er het zwijgen toe als het over de precieze definiëring van chi gaat. Het ervaren (voelen) van chi heeft in elk geval alles te maken met het lichamelijk en geestelijk welbevinden, ofwel ‘je goed in je vel voelen’. Veel tai chi-beoefenaars getuigen dat die aanzwellende kracht (chi) in de navelstreek begint en met een golvende beweging door het lichaam trekt. Tijdens het beoefenen van tai chi – ‘s ochtends en ‘s avonds – is naast ontspannen bewegen de juiste ademtechniek belangrijk om chi vrij te laten stromen.

Tai chi en op de juiste wijze ademen

Volgens de tai chi-filosofie houdt de ademhaling direct verband met de gezondheid. Langzaam, diep en regelmatig ademen vormt een van de hoekstenen, vergelijkbaar met de volledige yoga-ademhaling. De algemene regel is dat bij de beoefening van tai chi geen kracht maar concentratie wordt gebruikt, en dat de ademhaling moet samensmelten met de tai chi-bewegingen. Tijdens het oefenen bestaat de ademhaling uit drie aspecten:

In- en uitademen
Adem in en uit door de neus, nooit door de mond.

Verzamelen van chi
Deze fase omvat het verzamelen van chi. Abrupte, schokkerige tai chi-bewegingen zijn een teken dat chi niet wordt opgeslagen in het lichaam, dus niet vanuit de navel opwelt. De vloeiende bewegingen vanuit het middel horen op natuurlijke wijze samen te gaan met de ademhaling. In een notendop komt het erop neer dat in principe alle sluitende tai chi-bewegingen gecoördineerd worden met inademen, en alle openende bewegingen met uitademen. Volg daarbij het principe van inademen bij optillen en uitademen bij wegwerpen. Het voelt aanvankelijk wellicht wat vreemd, maar uiteindelijk wordt de tai chi-ademhaling intuïtief, omdat het volgens kenners de meest natuurlijke manier van ademen is.

Elke dag oefenen
Elke dag tai chi beoefenen maakt de ademhaling vanzelf natuurlijker, dieper en regelmatiger. Laat alle bewegingen vloeiend vanuit het middel plaatsvinden. Beweeg dus nooit een arm of been zonder dat het lichaam (vanuit het middel) meedoet. Elke beweging dient gestuurd te worden door het middel, waarbij de langzame ademhaling in harmonie is met de trage bewegingen.

Beweeg als een tijger

Samenvattend komt het erop neer dat bij tai chi alle houdingen (bewegingen) ontspannen, geconcentreerd en vanuit het middel moeten worden uitgevoerd, ongeacht welke stijl wordt beoefend. Vrijwel alle bewegingen zijn cirkelvormig. Beweeg licht, zelfverzekerd, geluidloos, als een sluipende kat die een muisje in het gras ontwaart. Als de hierboven genoemde principes in acht worden genomen, zal de ademhaling op harmonieuze wijze deel gaan uitmaken van de tai chi-oefening, er zogezegd mee samensmelten. Zodra die fase is bereikt, volgt de adem onbewust elke beweging en kan chi vrij door het lichaam stromen.